Võ cổ truyền Bình Định, một phần không thể thiếu trong di sản võ thuật Việt Nam, đã từng là cái nôi của võ học chân truyền lâu đời nhất trong lịch sử đất nước. Trải qua hàng thế kỷ, môn võ này đã phát triển và truyền bá qua các thời kỳ khác nhau, từ võ học Tây Sơn, những nét ảnh hưởng của võ nghệ thuộc địa cho đến sự tác động của các môn võ từ các vùng khác trên toàn quốc.
Với đội ngũ chuyên gia và nhiệt huyết của chúng tôi tại Tinh Hoa Võ Thuật, chúng tôi sẽ khám phá những điều thú vị về nguồn gốc và sự phát triển đa dạng của Võ Thuật Bình Định.
Mục lục
Đặc Điểm của Võ Cổ Truyền Bình Định
Võ thuật Bình Định nổi bật với tính đa dạng kỹ thuật. Khác biệt giữa các võ đường mang tên Bình Định hay Tây Sơn trên cả nước là rất rõ ràng.
Các môn võ thuật Bình Định đều có những bài quyền độc đáo như Ngọc Trản Quyền, Siêu Bá Quái Côn, Roi Tân Nhất, Roi Ngũ Môn. Những bài tập này là những đặc thù của võ học Bình Định và đã từng được áp dụng để luyện quân và thi đấu võ học dưới triều Nguyễn. Ngoài ra, câu ca dao tục ngữ có liên quan đến võ thuật Bình Định cũng là của Võ Tánh, mang lại sự phong phú và đa dạng trong tri thức võ thuật.
Lịch Sử và Nguyên Gốc của Võ Thuật Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định đã tồn tại từ lâu đời trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Được biết đến sớm nhất dưới dạng văn bản là các bài võ Tây Sơn Bình Định của ông Hữu Tường, đăng trên các tạp chí những năm 1972.
Ông Hữu Tường là một chính khách sống ở miền Nam trước năm 1975. Võ thuật Tây Sơn Bình Định đã xây dựng hệ thống bài tập từ thấp đến cao, bao gồm 4 cấp: YẾN PHI, THANH ĐÔNG LÀO MAI và NGỌC TRẦN. Tuy nhiên, việc tìm hiểu và khám phá nguồn gốc chính xác của các bài tập này vẫn còn nhiều thách thức và tranh cãi.
Sự Phát Triển và Cống Hiến Của Võ Thuật Bình Định
Sau những năm giải phóng, nhiều sách báo đã viết về võ thuật Tây Sơn – Bình Định. Trong số đó, “Đất võ” I, II, III của nhóm tác giả do ông Lê chủ biên là một công trình nghiên cứu có nhiều đóng góp quý báu cho võ thuật Việt Nam.
Tuy vậy, cũng có những vấn đề chưa được hiểu thấu đáo hoặc thiếu cơ sở khoa học, khiến một số người am hiểu cũng như võ sư trên địa bàn tỉnh có ý kiến phản đối. Đây là một trong những thách thức trong việc nghiên cứu và bảo tồn võ thuật Bình Định.
Tổng hợp các bài võ Tây Sơn Bình Định
Dưới đây là danh sách những bài võ Tây Sơn Bình Định phổ biến do Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Bình Định cung cấp, bao gồm:
1. Hùng Kê Quyền (tay không)
Hùng Kê Quyền là một bài quyền đặc trưng, được sáng lập bởi Nguyễn Lữ. Bài tập này nhằm rèn luyện kỹ năng chiến đấu và phòng thủ trong giai đoạn khởi môn. Mặc dù sau này đã ít được biết đến và bị mai một, nhưng hiện nay Hùng Kê Quyền đã được Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam thống nhất và chọn lọc. Các bài võ này được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng võ cổ truyền Việt Nam.
2. Ngọc Trản Quyền (tay không)
Ngọc Trản Quyền là một bài quyền mà nguồn gốc và thời điểm ra đời chưa được rõ ràng. Tuy nhiên, theo truyền thuyết của các cụ ngày xưa, bài quyền này xuất phát từ võ phái An Vĩnh của võ sư Hương Mục Ngạc. Trong quá trình nghiên cứu về nguồn gốc và đặc điểm của võ cổ truyền Bình Định, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy thông tin về Ngọc Trản Quyền trong gia phả họ Trương ở Thôn Phú Thiện, xã Mỹ Hòa, Huyện Phù Mỹ.
3. Tứ Hải (tay không)
Tứ Hải là một bài quyền đặc biệt trong môn phái An Vĩnh, được võ sư Đinh Văn Tuấn lưu truyền và bảo tồn cho đến ngày nay. Đây được coi là một bài quyền rất mạnh mẽ và hiệu quả.
4. Thái Sơn Côn (roi)
Điều đặc biệt của Thái Sơn Côn là sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh và động tác của nhiều loài vật. Bởi vì điều này, quân bài của Thái Sơn Côn trở nên vô cùng đa dạng và biến hóa.
Khi tấn công, những đòn uy lực được tung ra, trong khi ở thế thủ, các động tác trở nên nhẹ nhàng và linh hoạt để né tránh đối thủ.
Thái Sơn Côn có khả năng chuyển đổi từ thế phòng thủ sang thế tấn công một cách thông minh, sử dụng những đòn thế liên hoàn và biến hóa không lường trước để tiêu diệt đối thủ.
Các bài quyền Tây Sơn Bình Định nổi tiếng khác
- Đoản Côn (roi)
- Trực Chỉ (roi)
- Lôi Phong Tùy Hình Kiếm (kiếm)
- Song Phượng Kiếm (hai kiếm)
- Lôi Long Đao (đại đao)
- Độc Phủ (rìu)
- Chấn Thiên Cung
- Lăn Khiên
- Song Chùy
- Bán Thiên Kích
- Bừa Cào
- Độc Long Thương
Võ đường và các thế võ nổi tiếng của Bình Định Tây Sơn
Võ đường Phan Thọ
Võ đường Phan Thọ là một trong những địa điểm đặc biệt của võ cổ truyền Bình Định, nơi võ sư Phan Thọ đã ghi dấu ấn với sự nổi tiếng và tài năng của mình. Với một hành trình đầy nỗ lực và tâm huyết, võ sư Phan Thọ đã trở thành người gìn giữ và truyền dạy tinh hoa võ thuật Bình Định cho hơn 200 năm qua.
Võ sư Phan Thọ – Võ sư huyền thoại tinh thông Thập bát ban binh khí
Võ sư Phan Thọ, sinh năm 1925 tại thôn 4, xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, là một trong những võ sư nổi tiếng của Việt Nam. Ông được mệnh danh là “võ sư huyền thoại tinh thông Thập bát ban binh khí” và có bộ tay khéo léo nhất
Bình Định. Được coi là người gìn giữ lửa cho tinh hoa võ thuật làng võ An Vinh trên 200 năm tuổi.
Võ sư Phan Thọ đã bắt đầu học võ từ năm 17 tuổi và dành 18 năm để nghiên cứu sâu về võ thuật. Niềm đam mê với võ thuật đã dẫn đưa ông đi qua nhiều nẻo đường tìm hiểu và học hỏi từ các võ sư giỏi. Ông đã thọ giáo rất nhiều thầy trong làng võ cổ truyền Tây Sơn, Bình Định.
Sự kết hợp của nhiều môn phái võ thuật
Võ sư Phan Thọ là người hiếm hoi trong làng võ cổ truyền Bình Định có sự kết hợp thành công của 18 môn binh khí và 24 môn binh khí. Ông đã học các môn quyền, roi, kiếm, đao, thương.
Võ đường Hồ Ngạnh
Võ đường Hồ Ngạnh là một trong những địa điểm quan trọng của võ cổ truyền Bình Định, nơi võ sư Hồ Sừng đã ghi dấu ấn với sự tài năng và truyền thống võ thuật của gia đình.
Với hơn 5 thế hệ võ sư chung tay gìn giữ và phát triển võ nghệ, võ đường Hồ Ngạnh đóng góp quan trọng cho sự phát triển của võ cổ truyền Việt Nam nói chung.
Võ đường Hồ Ngạnh – Di sản võ thuật lâu đời của Thuận Truyền
Võ đường Hồ Ngạnh có truyền thống lâu đời và gắn liền với làng võ Thuận Truyền, nổi tiếng với phong cách võ thuật “Roi Thuận truyền – Quyền An Thái”. Huyền thoại Hồ Ngạnh đã để lại dấu ấn với đường roi tuyệt kĩ vô song. Mặc dù không rõ người sáng lập, nhưng tên tuổi võ sư Hồ Ngạnh vẫn được tôn vinh trong giới võ lâm.
Tuyệt kĩ vô song của đường roi Thuận Truyền
Đường roi của Hồ Ngạnh là một tuyệt kĩ vô song trong võ cổ truyền. Được truyền tụng qua các thế hệ, đường roi này đã trở thành biểu tượng của võ thuật Thuận Truyền. Sự khéo léo và uyển chuyển của các đòn roi đã mang lại danh tiếng cho võ đường Hồ Ngạnh và làng võ Thuận Truyền.
Võ đường Lê Xuân Cảnh
Võ đường Lê Xuân Cảnh là nơi võ sư Lê Xuân Cảnh, một người có tài năng võ thuật vượt trội, truyền dạy những bí quyết đặc biệt của mình. Với sở trường về roi và các bài rọi Thái Sơn, Trực chỉ, Bát quái, võ đường Lê Xuân Cảnh mang đến một diệu hương võ thuật độc đáo tại Bình Định.
Hành trình học võ của võ sư Lê Xuân Cảnh
Võ sư Lê Xuân Cảnh bắt đầu học võ từ năm 15 tuổi và dành nhiều thời gian rong ruổi tầm sư học đạo. Ông đã học cùng với các võ sư nổi tiếng như thầy Phạm Thế Giáo ở An Nhơn và thầy Bửu Thắng ở Tuy Phước. Từ những nền võ thuật này, Lê Xuân Cảnh chắt lọc và hình thành những bí quyết riêng, đặc biệt về roi và các bài rọi.
Võ đường Lê Xuân Cảnh – Diệu hương võ thuật độc đáo
Sau khi trở về quê nhà, Lê Xuân Cảnh thành lập võ đường và truyền dạy võ thuật cho các học viên. Ông chắt lọc những điểm tinh túy nhất của từng môn phái và phát triển sở trường về roi với các bài rọi Thái Sơn, Trực chỉ, Bát quái. Điều đặc biệt là Lê Xuân Cảnh mang đến một diệu hương võ thuật độc đáo và khác biệt trong võ cổ truyền Bình Định.
Võ đường Phi Long Vịnh
Võ đường Phi Long Vịnh là nơi võ sư Phi Long Vịnh, tên thật là Trương Văn Vịnh, truyền dạy bí quyết võ thuật đặc biệt. Với nguồn gốc học võ từ ông nội, người cha, bác ruột và các thầy giáo nổi tiếng như Trương Hoàng (Ba Chăm) và Trương Xuân Ba (Sáu Hòa), Phi Long Vịnh đã trải qua một hành trình đầy khổ luyện và thượng đài trên khắp cả nước.
Bài quyền Ngọc Trản – Diệu khí võ thuật Bình Định
Trong võ cổ truyền Bình Định, bài quyền “Ngọc Trản” được coi là một biểu tượng về quyền thuật. Với những bí quyết võ công vô giá, “Ngọc Trản” vẫn sáng chói như một “chén ngọc” qua thời gian.
Để thực hành “Ngọc Trản” một cách thành thạo, người tập võ phải đề cao sự khổ luyện về thể chất và ý thức, nhằm đạt được sự thống nhất trong một ý niệm duy nhất, tương tự như tính thuần khiết của viên ngọc. Đây chính là bí quyết của lối quyền âm-dương trong Ngọc Trản công.
Sự lan truyền và phổ biến của bài quyền Ngọc Trản
Bài quyền Ngọc Trản hiện được lưu truyền và phổ biến rộng rãi ở Bình Định cũng như trên khắp Việt Nam trong cộng đồng võ cổ truyền. Với sự luyện tập công phu, khả năng tấn công toàn diện, kỹ thuật cương nhu và các thế né tránh, phản đòn lợi hại, Ngọc Trản công cho phép di chuyển một cách linh hoạt và nhẹ nhàng, còn ra đòn nhanh và mạnh.
Võ đường Long Phước Tự
Võ đường Long Phước Tự do võ sư Thích Hạnh Hòa làm chủ môn phái. Thích Hạnh Hòa, sinh năm 1954, là Thượng tọa trụ trì chùa Long Phước tại thôn Tân Thuận, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước.
Võ sư Thích Hạnh Hòa khẳng định rằng mạch võ cổ truyền Bình Định vô cùng đa dạng và phong phú, và chùa Long Phước đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền dạy tinh hoa một phái võ của mạch võ cổ truyền Bình Định.
Với sự truyền dạy của Thượng tọa Thích Hạnh Hòa, phái võ chùa Long Phước đã truyền dạy rất nhiều võ sinh và trở thành một trong những võ đường nổi tiếng với nét bí truyền độc đáo. Các bài võ tiêu biểu của chùa Long Phước bao gồm bài roi như Xích kiếm ô long tiên, Hoa tiên, Tây quy kinh môn tiên, Lăng tiên, cùng các bài thương như Lang kinh kim thương, Thiết định kim thương, Hồng môn thương, và các bài kiếm như Sa vẫn kiếm pháp, Đăng vân sát kiếm…
Và đó là những thông tin sơ lược nhất về Võ cổ truyền Bình Định Tây Sơn mà Tinh Hoa Võ Thuật đã sơ lược và tổng kết được.
Đừng quên khám phá thêm nhiều kiến thức bổ ích về võ thuật Việt Nam lại Blog của chúng tôi nhé!
>>> Xem thêm: Top 4 Môn Võ Cổ Truyền Việt Nam Vươn Ra Thế Giới
