Triệt Quyền Đạo là gì? Khám phá bí ẩn môn võ của Lý Tiểu Long

Khi nhắc đến Lý Tiểu Long, mọi người thường nghĩ ngay đến những bộ phim hành động nổi tiếng mà ông thủ vai chính. Tuy nhiên, với cộng đồng võ thuật, môn võ Tiệt Quyền Đạo (hay còn gọi là Triệt Quyền Đạo) mà võ sư họ Lý sáng tạo mới thực sự là di sản để đời. Vậy Triệt Quyền Đạo là gì? Hãy cùng đi giải đáp thắc mắc ngay tại bài viết dưới đây nhé!

Triệt quyền đạo là gì?

Triệt quyền đạo (Jeet Kune Do), hay còn được gọi bằng tên Anh hoá là Jeet Kune Do, là một môn võ thuật chiến đấu được tạo ra bởi diễn viên võ sư nổi tiếng Lý Tiểu Long.

Tiệt Quyền Đạo có nghĩa là “chặn đường quyền” của đối phương, là phong cách chiến đấu do huyền thoại Lý Tiểu Long phát triển từ năm 1967 tại Los Angeles, Mỹ.

Môn võ Triệt quyền đạo chú trọng đến hiệu quả và tính thực tế trong chiến đấu, và là kết tinh của sự kết hợp giữa các môn võ Trung Hoa và các môn thể thao phương Tây. Triệt quyền đạo được xem là một bước ngoặt trong lịch sử võ thuật, mang đến một quan niệm và triết lý hoàn toàn mới về chiến đấu và tự do sáng tạo.

Nguồn gốc, Lịch sử hình thành Triệt quyền đạo

Triệt quyền đạo được hình thành và sáng tạo bởi Lý Tiểu Long, một ngôi sao điện ảnh và võ sư nổi tiếng của Trung Quốc. Lý Tiểu Long đã kết hợp và học hỏi từ nhiều môn võ khác nhau để phát triển thành môn võ kết hợp hoàn hảo trong võ thuật.

Tên gọi Triệt quyền đạo trong chữ Hán là “截拳道” (Tiệt quyền đạo). “Tiệt” mang ý nghĩa là “cắt đứt” hay “một đoạn”. Theo Lý Tiểu Long, tên này ám chỉ việc cắt đứt đường quyền của đối thủ trước khi họ kịp phản ứng. Tuy nhiên, trong một số nguồn dịch khác, tên này được hiểu sai là “Triệt quyền đạo”, với ý tưởng là “triệt tiêu” địch thủ. Dù vậy, tên “Triệt quyền đạo” đã trở nên phổ biến ở Việt Nam mặc dù không chính xác với ý nghĩa ban đầu của người sáng lập.

Những giả thuyết nguồn gốc của Triệt Quyền bao gồm là từ các môn võ Trung Hoa như Vịnh Xuân Quyền; đến các môn thể thao phương Tây như Quyền Anh, thể dục thể hình và nhiều môn khác. Đặc biệt, một số nguồn tin đảm bảo đã chỉ ra bộ tấn và cách di chuyển trong Triệt quyền đạo được lấy cảm hứng từ môn võ Đấu kiếm của phương Tây.

Khám phá triết lý võ thuật của Triệt Quyền Đạo

Nhìn vào nguồn gốc của Tiệt Quyền Đạo, ta không nên xem nó chỉ là một môn võ thuật thông thường mà phải nhìn vào bản chất triết học mà nó mang lại. Trong quá trình phát triển Tiệt Quyền Đạo, Lý Tiểu Long không thể chấp nhận việc các chiêu thức quan trọng hơn chính bản thân người học võ. Ông cho rằng người là vật thể sống, còn chiêu thức võ thuật là chết, vậy mà nhiều người học võ lại lấy chiêu thức làm trọng và bỏ đi cái lẽ tự nhiên của bản thân, bó buộc vào các chiêu thức và nguyên tắc cứng nhắc.

Tiệt Quyền Đạo không ưa thích sự phi hình thức, mà muốn có thể thi triển thành mọi hình thức. Nó không bị ràng buộc bởi bất kỳ bộ chiêu thức nào, và sử dụng mọi kỹ thuật và cách thức để phục vụ cho nó.

Nền Tảng Và Phong Cách Của Tiệt Quyền Đạo

Tiệt Quyền Đạo không chỉ đơn thuần học hỏi từ một môn võ cụ thể, mà nó dung nạp tinh hoa từ các môn võ cả ở phương Đông lẫn phương Tây. Nền tảng đầu tiên của Tiệt Quyền Đạo chính là Vịnh Xuân Quyền, môn võ mà Lý Tiểu Long theo học thời ở Hong Kong từ sư phụ Diệp Vấn.

Vịnh Xuân Quyền là một môn võ thiên về quyền pháp, sử dụng những cú đấm nhanh ở cự ly gần. Lối đánh này phù hợp với thân hình nhỏ con, linh hoạt của Lý Tiểu Long. Người học Tiệt Quyền Đạo khi giao chiến sẽ cố gắng chặn đòn tấn công của đối thủ trước khi tung cú đấm đến, và Vịnh Xuân sẽ giúp họ làm điều này dễ dàng hơn.

Ngoài Vịnh Xuân Quyền, Lý Tiểu Long còn chắt lọc inh ỏi của các môn võ truyền thống Philippines và Nhu Thuật Nhật Bản vào Tiệt Quyền Đạo. Ông cảm hứng từ các động tác chân, phạm vi tiếp cận đối phương và thời điểm chặn đường trong đấu kiếm để tạo ra những phong cách chiến đấu độc đáo.

Nguyên tắc trong Triệt quyền đạo

Lý Tiểu Long đã biên soạn một số nguyên tắc chiến đấu trong cuốn sách “Jeet Kune Do”, những nguyên tắc này được coi là phổ quát và tự nhiên, rất dễ hiểu. Cùng tìm hiểu những nguyên tắc đáng chú ý của Triệt quyền đạo:

Tấn công là cách phòng thủ tốt nhất

Triệt quyền đạo khuyến khích việc tấn công đối thủ là cách tốt nhất để phòng thủ. Thay vì chờ đợi và đối mặt với tấn công của đối thủ, Triệt quyền đạo tập trung vào việc tiến hành cuộc tấn công nhanh chóng và hiệu quả để làm cho đối thủ bất lực.

Thiết thực, đơn giản, nhanh chóng

Mọi hành động trong Triệt quyền đạo đều hướng tới mục tiêu thiết thực và quyết thắng. Nguyên tắc này tập trung vào tính đơn giản và hiệu quả của mỗi động tác, giúp đạt được kết quả tốt nhất trong chiến đấu.

Linh hoạt như nước

Triệt quyền đạo yêu cầu các động tác phải linh hoạt tối đa. Lý Tiểu Long thường dùng nước để mô tả sự linh hoạt mà môn võ cần đạt được. Nước có thể chảy và thích nghi với môi trường xung quanh, và đó chính là tinh thần mà người học Triệt quyền đạo nên hướng tới.

Cú đấm thẳng – Cốt lõi của Triệt quyền đạo

Lý Tiểu Long coi cú đấm thẳng là phần quan trọng nhất trong Triệt quyền đạo, nó được coi như xương sống cơ bản và là nền tảng của mọi thứ trong môn võ này. Những cú đấm thẳng tập trung vào tốc độ và độ chính xác, không chỉ sức mạnh.

Tấn công mà không có cảnh báo

Lý Tiểu Long cho rằng cuộc tấn công nhanh chóng và bất ngờ sẽ đạt hiệu quả tốt hơn, tránh để đối thủ kịp thời đề phòng. Sự bất ngờ trong tấn công sẽ giúp người học Triệt quyền đạo thuận lợi kiểm soát tình thế và dễ dàng áp đảo đối thủ.

Hợp lý hóa hành động

Hợp lý hóa đề cập đến khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm – một đường thẳng. Lý Tiểu Long tin rằng không nên lãng phí thêm thời gian và hành động trong chiến đấu. Bất kể kỹ năng hành động nào được sử dụng, đòn tấn công trực diện nhất có thể được thực hiện với “khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm”.

Tấn công vào thời điểm đối phương muốn tấn công

Triệt quyền đạo huấn luyện về thời điểm quan trọng trong chiến đấu. Nắm bắt thời điểm mà đối thủ muốn tấn công nhưng không thực hiện được, sau đó tung đòn và đỡ đòn tấn công của đối thủ sẽ làm người học Triệt quyền đạo thành công trong cuộc đối đầu.

Kết hợp tấn công và phòng thủ

Hợp nhất tấn công và phòng thủ là một kỹ thuật trong Triệt quyền đạo. Vừa chống đỡ được đối phương kết hợp phản công sẽ giúp tăng cường hiệu quả và đồng thời giảm khả năng bị đối thủ đánh bại.

Đá dưới – Một cú đá độc đáo

Lý Tiểu Long cho rằng nên đá vào cẳng chân, đầu gối, ống chân, đùi và thắt lưng của đối thủ. Những bộ phận này gần chân người nhất, điều này có thể gây sát thương cho đối thủ nhanh hơn và giảm thời gian phòng thủ của họ.

Tiệt Quyền Đạo không chỉ dừng lại ở mức độ môn võ thể thao, mà nó còn chứa đựng giá trị triết học vô cùng sâu sắc. Lý Tiểu Long muốn hướng dẫn người học Tiệt Quyền Đạo đến một cách sống hướng đến sức mạnh và sự kiểm soát ý chí.

Tiệt Quyền Đạo thực sự đã đi trước thời đại khi Lý Tiểu Long đặt nền móng đầu tiên cho hình thức võ tổng hợp (MMA), không quan trọng môn võ gì, chỉ cần hạ được đối thủ.

Và đó chính là những tổng hợp ngắn gọn nhất để trả lời cho Triệt Quyền Đạo là gì, Lịch sử hình thành của một trong những môn võ nổi bật ở Trung Hoa này. Đừng quên theo dõi Tinh Hoa Võ Thuật để cập nhật những thông tin mới nhất nhé!

***Nguồn tham khảo: 

1. https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BB%87t_quy%E1%BB%81n_%C4%91%E1%BA%A1o
2. https://tienphong.vn/giai-mat-vo-cong-tiet-quyen-dao-cua-ly-tieu-long-post1294063.tpo