Võ thuật Cổ Truyền Việt Nam là di sản tinh hoa kết tinh từ hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Với sự uyển chuyển, mạnh mẽ và linh hoạt. Võ cổ truyền không chỉ là môn võ chiến đấu mà còn là nghệ thuật nuôi dưỡng tinh thần và sức khỏe. Hãy cùng khám phá sức mạnh bất diệt và những giá trị văn hóa sâu sắc mà môn võ này mang lại!
Mục lục
Lịch sử Võ thuật cổ truyền Việt Nam
Võ thuật cổ truyền Việt Nam, ban đầu gọi là “Võ Ta”. Người Pháp gọi nó là “Annamite” (Võ An Nam), còn người Mỹ gọi là “Võ Việt Nam”. Năm 1991, tên “Võ Ta” chính thức đổi thành “Võ cổ truyền Việt Nam”.
Năm 1925, Võ cổ truyền dần khôi phục, cùng sự du nhập của các môn võ nước ngoài như Quyền Anh, Thiếu Lâm. Trước năm 1945, Tứ Đại Sư gồm Bãi, Múa, Cát và Quế nổi danh. Truyền dạy võ thuật và nuôi dưỡng tinh thần yêu nước.
Sau Cách mạng Tháng Tám, các võ sư Nguyễn Văn Quý, Đặng Văn Hinh và Giáo sư Đặng Quang Lương tiếp tục kế thừa di sản của võ sư Quế. Ba võ sư Hàn Bái, Ba Cát và Bảy Múa, gọi là “Tam Nhựt” (Ba Mặt Trời). Cũng góp phần quan trọng trong việc phát huy võ cổ truyền.
Vào năm 1960, võ thuật Việt Nam bị cấm hoạt động. Đến năm 1964, các hoạt động võ thuật được phục hồi. Giai đoạn này, Võ cổ truyền phát triển mạnh mẽ cùng các nước trong khu vực. Các võ sư Từ Thiện, Hồ Văn Lành, Trần Xil, Xuân Bình, và Lý Huỳnh đã mang lại vinh quang cho Việt Nam trên đấu trường quốc tế.
Năm 1979, nhà nước khôi phục võ thuật, trong đó có Võ cổ truyền Việt Nam. Năm 1991, Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Việt Nam được thành lập để quản lý và phát triển phong trào. Tuy nhiên, từ 1991 đến 2007, võ thuật cổ truyền Việt Nam vẫn chưa được chú ý nhiều như các môn võ quốc tế.
Ngày 3/1/2014, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Đề án “Bảo tồn và phát triển Võ cổ truyền Việt Nam đến năm 2020”. Nhằm bảo vệ di sản văn hóa võ thuật và phát triển thể thao nước nhà.
Các đặc điểm chính của võ thuật cổ truyền Việt Nam
- Thường dùng trong chiến trận, chống ngoại xâm, chinh phục thiên nhiên hoang dã, săn hổ, lợn rừng, bảo vệ nhà cửa, làng mạc, chống cướp của.
- Phù hợp với nhiều dạng địa hình.
- Thực tế, linh hoạt.
- ”Di công vi thủ, tập kích, tập kích ” – tập trung bò sát đất, dồn ép đối thủ ngay lập tức rồi tung đòn quyết định, rất phù hợp với thể hình nhỏ con của Việt Nam.
- Tập luyện thuần thục phải hòa mình với thiên nhiên. Để lấy khí trong lành nhằm tăng khí công trong cơ thể thì đòn đánh sẽ mạnh hơn.
Trang phục của vận động viên võ thuật cổ truyền
- Võ phục màu đen, áo có cổ, quần không có cặp;
- Huy hiệu Võ cổ truyền Việt Nam trên ngực trái áo;
- Tên đơn vị ( tỉnh, thành phố, ngành) đứng sau
Trang phục của trọng tài trong võ thuật cổ truyền Việt Nam
- Quần tây trắng, áo sơ mi trắng ngắn tay (dài tay mùa đông) không có cầu vai, túi áo không có nắp;
- Huy hiệu Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam trên ngực trái áo
- Nơ đen, thắt lưng đen, giày trắng đế mềm.
Thắt lưng và màu sắc của võ cổ truyền
Thắt lưng của Võ cổ truyền Việt Nam được làm bằng vải mềm, khổ từ 6 đến 8 cm, thêu chữ ”Nghệ thuật truyền thống Việt Nam”.
Màu đai của Võ cổ truyền Việt Nam. Được chia thành 5 màu theo đẳng cấp và xếp thứ tự từ thấp đến cao như sau:
- Đai đen
- Vành đai xanh
- Đai đỏ
- Đai vàng
- Đai trắng
<< Xem thêm chi tiết về võ cổ truyền tại đây: Võ Cổ Truyền có bao nhiêu đai?: Cấp Bậc và Ý Nghĩa Của Đai
Các cấp độ của võ thuật cổ truyền Việt Nam
Chương trình huấn luyện của Võ cổ truyền Việt Nam được chia thành 18 cấp và 6 cấp như sau:
1- Võ sinh: từ 1 cấp đến cấp 8.
2- Hướng dẫn: từ cấp 9 đến cấp 11.
3- Huấn luyện viên sơ cấp: cấp 12 lên bậc 14
4- Huấn luyện viên trung cấp: từ bậc 15 đến bậc 16 (từ 20 tuổi trở lên).
5- Huấn luyện viên trung cấp: cấp 17 ( từ 25 tuổi trở lên).
6- Master: cấp 18 ( từ 27 tuổi trở lên).
Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam
Ngày 19/8/1991, Liên đoàn Võ thuật Việt Nam chính thức ra đời theo sắc lệnh của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Khánh. Đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của võ cổ truyền Việt Nam.
Từ khi thành lập, Liên đoàn Võ thuật Việt Nam đóng vai trò then chốt. Trong việc tìm kiếm và phát triển những tài năng võ thuật. Những võ sư được Liên đoàn tuyển chọn không chỉ đại diện cho đất nước tham gia thi đấu quốc tế. Mà còn góp phần quảng bá hình ảnh võ cổ truyền Việt Nam trên bản đồ võ thuật thế giới. Liên đoàn thường xuyên tổ chức các hội thi, giải đấu và hội diễn liên quan đến võ cổ truyền. Nhằm truyền bá và phát triển võ học, đồng thời bảo tồn và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
Các môn phái Võ cổ truyền Việt Nam
Võ cổ truyền Việt Nam bao gồm 5 môn phái.
Tổ Hà Thành ( Miền Bắc)
Võ thuật Hà Thành và các tỉnh lân cận phát triển qua các cuộc thi ”đấu võ cổ truyền Việt Nam”. Nơi đây hình thành nhiều môn phái võ thuật như Thiên Môn Đạo, Thăng Long Võ Đạo, Nam Hồng Sơn, Nhất Nam Hỏa Quyền, Thanh Phong Võ Đạo, Việt Võ Đạo,…
Các võ sư Trần Tiến, Trần Công, Trần Hưng Quang… là những tên tuổi lừng danh.
Ngoài ra, trong danh sách không thể thiếu môn Vật cổ truyền. Có nguồn gốc từ Bắc Ninh – Bắc Giang ( Kinh Bắc), Hà Tây ( Hà Nội ngày nay), Hải Phòng, Hà Nam…
Cho đến ngày nay, võ thuật cổ truyền Việt Nam đã góp mặt những đồ vật nổi tiếng trong đấu trường quốc tế như Nguyễn Thị Lụa, Hà Văn Hiếu… Mới đây, tại Sea Games 30 tại Philippines, các đô vật Việt Nam đã giành được cả 12 HCV.
Tổ Bình Định ( Miền Trung)
Bình Định là cái nôi của võ thuật miền Trung gắn liền với triều đại Tây Sơn ( 1778 – 1802). Đoàn Bình Định gồm nhiều võ phái và các vùng lân cận như: Roi Thuận Truyền, An Thái, An Vinh và các loại võ do gia đình hoặc các võ sư truyền dạy như Tây Sơn Nhạn, Thanh Long võ thuật, Bình Định Sa Long Cường,…
Ngoài vùng đất Bình Định, các tỉnh miền Trung – Tây Nguyên đang cũng là cái nôi của nhiều môn Võ cổ truyền đặc sắc, như Tân khánh Bà trà tại Khánh Hòa, Tân Gia Quyền tại Quảng Ngãi.
Một ví dụ điển hình cho những người đã học Tân Gia Quyền từ nhỏ và áp dụng thành công tuyệt chiêu của môn này trong thi đấu Muay Thái, đó là Nguyễn Trần Duy Nhất – võ sĩ thi đấu hạng Flyweight Muay Thái tại ONE Championship.
Tổ phương Nam ( Nam Bộ)
Nhiều võ sư nổi tiếng ở miền Nam được so sánh với ”Tam Nhất”,”Tam Nguyệt” và ”Tử Tư”. Nhiều võ sĩ miền Nam đã tham gia thi đấu. Và giành chiến thắng trước các võ sư đến từ các nước láng giềng như Campuchia, Lào, Thái Lan.
Nguồn gốc đa dạng của người Việt ở phương Nam đã tạo nên các hệ thống võ thuật phương Nam. Với nguồn gốc phong phú, pha trộn từ các nhóm Bình Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Đồng bằng sông Hồng.
Và cả các môn võ có nguồn gốc từ Trung Quốc (như võ Thiếu Lâm ), võ Chăm, võ Cao Miên (Campuchia). Một số môn phái nổi tiếng ở miền Nam bao gồm Tân Khánh Bà Trà, ,Thất Sơn Quyền ( An Giang), Âm Dương Võ Phái, Kim Kê, Thanh Long Võ Đạo…
Các môn phái có nguồn gốc từ Trung Quốc
Sự giao lưu và ảnh hưởng lâu đời từ Trung Hoa trong suốt chiều dài lịch sử Việt Nam. Đã tạo nên những võ đường do các võ sư người Hoa hoặc người Việt truyền dạy tại Việt Nam.
Tuy nhiên, hầu hết các hệ thống hình thức đã ít nhiều được điều chỉnh để phù hợp với thể chất và văn hóa của người Việt Nam.
Danh sách các môn phái có xuất xứ từ Trung Quốc tại Việt Nam chưa đầy đủ bao gồm: Lâm Sơn Động, Vịnh Xuân Quyền,…
Võ Việt Kiều
Theo chân người Việt trên khắp thế giới, nhiều môn võ Việt Nam đã du nhập ra nước ngoài. Đặc biệt là các nước phương Tây như Pháp và một số nước Châu Âu, Châu Mỹ, Canada.
Có 22 võ đường có gốc gác Võ thuật Việt Nam tại Pháp. Có tới 30.000 võ sinh đang theo học. Một số môn ở Pháp được gọi là ”cái nôi của võ Việt Nam ở nước ngoài” như võ Cửu Long, võ Đại Việt, Nam Hổ Quyền, Trung Hoa Phái…
Theo ước tính hiện nay có khoảng 400 trung tâm huấn luyện, câu lạc bộ. Với 900 võ sĩ, 1 triệu tín đồ tại 45 quốc gia trên toàn thế giới.
Liên đoàn phấn đấu đến năm 2030 phát triển võ thuật cổ truyền Việt Nam. Lên 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Tự học võ cổ truyền Việt Nam có hiệu quả không?
Hiện nay, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập với thế giới. Vì vậy võ thuật cổ truyền Việt Nam đã “xuất hiện” ở nhiều quốc gia trên thế giới. Thông qua các hoạt động trao đổi văn hóa, thăm và du ngoạn giữa các nhà ngoại giao…
Ngoài ra, chính phủ Việt Nam thường xuyên gửi các đoàn võ sư truyền thống sang các nước khác. Điều này để tăng cường quan hệ, trao đổi kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau.
Võ thuật truyền thống Việt Nam đã được sáp nhập vào chương trình giảng dạy của Bộ Giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp học. Các lớp học do các võ sư giỏi trực tiếp giảng dạy thu hút đông đảo học viên tham gia. Nhằm nâng cao sức khỏe và kỹ năng tự vệ của họ.
Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về võ thuật cổ truyền Việt Nam. Để khám phá thêm nhiều kiến thức thú vị và cập nhật mới nhất. Đừng quên ghé thăm website của chúng tôi nhé!