Võ gậy Arnis là môn võ sử dụng vũ khí nổi tiếng với khả năng thực chiến cao. Môn võ này được biết đến rộng rãi tại một số quốc gia Đông Nam Á dưới những tên gọi như Krabi Krabong hay Trumbu. Rất nhiều người thắc mắc võ gậy Arnis từ đâu xuất hiện? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về nguồn gốc của môn võ gậy Arnis ngay sau đây!
Mục lục
Võ gậy là gì?
Võ Gậy Arnis (còn gọi là Kali, Eskrima, Escrima) là một môn võ thuật sử dụng vũ khí cụ thể là gậy, được xuất phát từ Philippines. Môn võ này cũng đã có mặt tại một số quốc gia Đông Nam Á dưới những tên gọi khác như Krabi Krabong hay Trumbu. Ngoài ra cũng có một số tên gọi thông dụng khác như Kali và Arnis de Mano (áo giáp bọc tay). Đôi khi người ta cũng dùng chữ viết tắt FMA (Filipino Martial Arts, võ thuật Philippines). Eskrima và Arnis là tên dùng chủ yếu tại Philippines ngày nay. Tên trong tiếng Việt hiện nay là võ gậy.
Arnis, lần đầu tiên, trở thành bộ môn thi đấu chính thức trong SEA Games lần thứ 23 vào năm 2005.
Lịch sử hình thành và phát triển võ gậy
Võ gậy Arnis có nguồn gốc sâu xa từ Philippines, bắt đầu từ thời tiền thuộc địa khi các bộ lạc bản địa sử dụng gậy tre và giáo cho việc săn bắt và bảo vệ lãnh thổ. Đến thế kỷ 15, người dân Philippines đã áp dụng võ gậy Arnis trong cuộc kháng chiến chống lại ách đô hộ Tây Ban Nha. Khẳng định sức mạnh và tinh thần chiến đấu.
Võ gậy Arnis còn là kết quả của sự giao thoa văn hóa, thương mại với các nước Đông Nam Á. Đặc biệt được cho là có những điểm tương đồng với võ Silambam của Ấn Độ, nơi có các kỹ thuật gậy ngắn tương tự. Trải qua thời gian, võ gậy Arnis lan rộng và được các quốc gia khác biết đến. Trong Thế chiến II, nó được nhiều nước sử dụng như một phương pháp chiến đấu hiệu quả.
Vào những năm 1920, võ gậy Arnis được giới thiệu tại Hawaii và California để duy trì và phát huy trong cộng đồng người Philippines. Đến năm 1960, Master Angel Cabales đã phát triển môn võ này và bắt đầu truyền dạy rộng rãi. Góp phần giúp võ gậy Arnis trở nên phổ biến trên thế giới trong những thập kỷ sau đó.
Đến kỳ SEA Games lần thứ 3 tại Philippines năm 2005, võ gậy Arnis chính thức trở thành bộ môn tranh huy chương. Tháng 1/2010, Philippines công nhận Arnis là môn Võ thuật và Thể thao Quốc gia. Sự phát triển của võ gậy Arnis tiếp tục được ghi dấu khi xuất hiện tại SEA Games 2019 ở Philippines và gần đây nhất là SEA Games 32 năm 2023 tại Campuchia.
Đặc điểm và nguyên tắc của võ gậy Arnis
Đặc điểm của võ gậy Arnis
Võ gậy có các đặc điểm mà chúng ta có thể dễ dàng nhận ra khi thấy nó được thi triển hay sử dụng như:
- Khác với các môn võ thuật dùng gậy khác như: võ gậy Thiếu Lâm (Trung Quốc) hay võ gậy Bình Định (Việt Nam),.. thì võ gậy Arnis của Philippin lại sử dụng với 2 chiếc gậy (bolos) hoặc dao (balaraws) ở hai tay.
- Gậy có hai loại: Gậy dài (khoảng 76cm) cầm ở tay thuận (thường là tay phải), gậy ngắn (khoảng 28cm) cầm ở tay còn lại. Cả gậy và dao khi tập luyện hay thi đấu đều được làm bằng gỗ và sơn bóng loáng sao cho giống y hệt kim loại để đảm bảo tính thẩm mỹ và an toàn cho môn sinh. Và với môn võ này có các kỹ thuật có thể khắc chế cả gươm và kiếm.
Tương tự như Karate, Judo và Kendo của Nhật Bản, Muay Thái của Thái Lan, Taekwondo của Hàn Quốc, hay Wushu và Kung Fu của Trung Quốc. Philippines cũng tự hào sở hữu một môn võ quốc gia độc đáo của mình – võ gậy Arnis. Môn võ này không chỉ thể hiện tinh thần dân tộc mà còn là công cụ giúp người Philippines đạt được những thành tích ấn tượng trên đấu trường quốc tế. Góp phần đưa tên tuổi võ gậy Arnis vươn xa và ghi dấu ấn trong làng võ thuật thế giới.
Nguyên tắc của võ gậy Arnis:
Cũng giống như những môn võ khác, võ gậy cũng có nguyên tắc riêng đặt ra để các môn sinh tuân thủ và làm theo:
- Đỡ và ngăn chặn đòn tấn công của đối thủ.
- Dùng gậy đan xen gậy của đối thủ
- Bẫy cườm tay, chỏ, hai nách hay hai khớp vai đối thủ
- Vô hiệu hóa vũ khí và tay đối thủ bằng đòn khóa
- Tung đòn dứt điểm bằng đấm, đá hay ném đối thủ ra xa.
Việc sử dụng các đòn ném hay khóa, vận động cử động vòng tròn phối hợp với kỹ thuật tung đúng lúc. Điều này sẽ giúp võ sinh Arnis vào thế thuận lợi để áp dụng đòn khóa và chế ngự gây đau đớn cho đối thủ. Buộc đối thủ phải đầu hàng.
Các kỹ thuật cơ bản trong võ gậy Arnis
Đầu tiên khi tập luyện võ gậy hay cũng giống như các môn võ khác là phải khởi động làm nóng người và giãn gân cốt. Sau đó, người tập sẽ phải tập cầm gậy sao cho chắc chắn và vị trí cầm phải cách chuôi gậy khoảng 5 – 7 cm.
Tiếp đến, môn sinh sẽ được học những đòn gậy cơ bản như: đỡ, đánh, dùng gậy ném đối phương và tước vũ khí.
4 kỹ thuật võ gậy Arnis cơ bản:
- Đỡ chéo
- Đỡ từ trên chém xuống
- Đỡ tước vũ khí
- Đỡ bay
8 thế đánh cơ bản:
- Xỉa chọc
- Đánh từ dưới lên
- Ném gậy
- Đánh mọi hướng
- Đánh ngang hôn
- Đánh từ phía trên
- Đánh thằng đứng
- Đánh tạt đầu
7 tư thế võ gậy Arnis cơ bản
Về cơ bản, có 7 tư thế trong Arnis. Bạn cần nắm rõ các tư thế này để thành thạo hơn với bộ môn cùng các đòn đánh.
Ready Stance – Tư thế sẵn sàng
- Giữ gậy ở cả hai phía với khoảng cách 5-8 cm tính từ mép của gậy
- Bàn chân hướng về phía trước, song song với vai và các ngón chân
- Giữ đầu gối thẳng và cơ thể hướng về phía trước
- Tay phải ngang với eo và cầm gậy ở hai bên.
Attention Stance – Tư thế chú ý
- Bạn đứng với chân tạo thành góc 45 độ.
- Thân và chân của bạn hướng về phía trước, vẫn giữ đầu gối thẳng.
- Ở tư thế này, bạn đứng với hai gót chân gần nhau và vai thả sang hai bên.
- Cả hai tay nên được giữ ở ngang lưng.
- Hạ vai sang một bên và hai tay ngang hông
Forward Stance – Tư thế tiến
- Bắt đầu với tư thế sẵn sàng, di chuyển một chân về phía trước cho đến khi đầu gối và mũi chân thẳng hàng nhau.
- Hai ngón chân, thắt lưng và thân người hướng về phía trước
- Không nên để thân người quá thấp hoặc chân chỉ quá dài. Nếu không, sẽ rất khó điều động.
- Người tập cần phân phối trọng lượng làm trọng tâm cho cả hai chân
Back Stance – Tư thế lùi
- Bắt đầu với tư thế sẵn sàng, di chuyển một chân về phía sau 45 độ so với cơ thể.
- Gót chân tạo thành hình chữ “L” trong khi hai chân đang dang rộng.
- Cơ thể không được để quá thấp hoặc quá dài. Nếu không sẽ rất khó vận động
- Phân phối trọng lượng làm trọng tâm cho cả hai chân.
Side Stance – Tư thế bên
- Bắt đầu với tư thế sẵn sàng, di chuyển một chân khoảng 60cm sang hướng trái hoặc phải. Lúc này, chân di chuyển vuông góc với mặt đất
- Chân còn lại mở rộng, tạo một tư thế giống như của một cú đá bên.
- Hai ngón chân hướng về phía trước, thắt lưng và thân người hướng về phía trước
- Không để cơ thể quá thấp hoặc kéo dài. Nếu không, người thực hiện sẽ rất khó di chuyển.
- Phân phối trọng lượng làm trọng tâm cho cả hai chân.
- Chân trái di chuyển sang một bên sẽ thành tư thế chân trái bên cạnh, tương tự với chân bên phải.
Oblique Stance – Tư thế xiên
- Bắt đầu với tư thế sẵn sàng, di chuyển một bên chân về phía trước cách 45 độ so với cơ thể. Cách sao cho đầu gối và mũi chân thẳng hàng với nhau.
- Di chuyển cùng hướng với chân. Cả hai ngón chân và thắt lưng đều hướng về phía trước
- Không nên để thân người quá thấp hoặc chân kéo quá dài. Nếu không, sẽ rất khó di chuyển.
- Giữ trọng lượng cơ thể được phân bổ đều trên cả hai chân.
Straddle Stance – Tư thế cưỡi ngựa
- Bắt đầu với tư thế sẵn sàng, di chuyển một chân khoảng 60 cm sang trái hoặc sang phải.
- Cả hai ngón chân, thắt lưng và cơ thể đều hướng về phía trước.
- Cơ thể không được quá thấp hoặc quá dài nếu không sẽ khó vận động.
- Phân phối trọng lượng làm trọng tâm cho cả hai chân.
Lợi ích của học võ gậy Arnis
Võ gậy là một bộ môn võ sử dụng để áp dụng vào thực tế nhiều vậy nên khi tập luyện học tập võ gậy Arnis sẽ có những lợi ích như:
- Rèn luyện cơ thể có sức khoẻ và độ dẻo dai tốt.
- Bất cứ ai cũng có thể theo học võ gậy vì võ gậy không kén chọn giới tính hay độ tuổi.
- Tăng khả năng tự vệ, khả năng phản xạ, bảo vệ bản thân.
- Giúp chúng ta có một tấm lòng nhân nghĩa, tôn trọng hoà bình.
- Giải tỏa áp lực sau một ngày học tập, làm việc mệt mỏi và cải thiện giấc ngủ, sinh lí.
Trên đây là các kiến thức bạn cần biết về bộ môn võ gậy do Tinh Hoa Võ Thuật đã tổng hợp lại và giới thiệu. Chúc các bạn sẽ chọn được môn võ thích hợp với mình để luyện tập nhé!!
