Võ cổ truyền Bình Định nổi bật với sự kết hợp tinh tế giữa độ linh hoạt và ra đòn mạnh trong các kỹ thuật chiến đấu. Đây không chỉ là một hệ thống võ thuật mà còn là kết tinh các giá trị tinh hoa dân tộc. Và là nét văn hóa đặc trưng ăn sâu vào đời sống tinh thần của người dân vùng đất Bình Định.
Mục lục
Giới thiệu chung về võ cổ truyền Bình Định
Nguồn gốc võ cổ truyền Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử dân tộc. Dưới triều vua Lê Thánh Tông, khi phủ Hoài Nhơn được thành lập. Bao gồm ba huyện Bồng Sơn, Phù Ly và Tuy Viễn, người Việt bắt đầu sinh sống trên vùng đất Bình Định.
Để ổn định và phát triển vùng đất mới này. Vua Lê Thánh Tông đã cử những võ tướng và võ quan tài giỏi đến trấn giữ và truyền dạy võ nghệ. Nhờ đó, võ cổ truyền Bình Định nhanh chóng lan tỏa. Góp phần xây dựng vùng đất với nhiều người tinh thông võ thuật.
Vào thế kỷ XVIII dưới thời Tây Sơn, võ cổ truyền Bình Định bước vào một giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Để đáp ứng nhu cầu chiến đấu trong các cuộc khởi nghĩa quy mô lớn. Môn võ này được kết tinh từ nhiều dòng võ khác nhau.
Quy tụ nhiều võ sư, võ quan, và anh hùng hào kiệt. Sự hòa quyện giữa các phái võ đã tạo nên một dòng võ đặc sắc, tinh hoa, mang đậm bản sắc dân tộc. Góp phần quan trọng trong việc phát triển võ thuật Việt Nam.
Quá trình phát triển võ cổ truyền Tây Sơn Bình Định
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Võ cổ truyền Bình Định có nguồn gốc từ rất sớm và đã trải qua giai đoạn phát triển quan trọng vào thế kỷ XVIII. Đặc biệt là dưới thời Tây Sơn.
Trong bối cảnh cuộc khởi nghĩa quy mô lớn. Võ cổ truyền Bình Định đã có những cải tiến vượt bậc để đáp ứng yêu cầu chiến đấu khắc nghiệt. Chính cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã tạo nên điều kiện lý tưởng. Thúc đẩy môn võ này không ngừng hoàn thiện và phát huy tối đa tác dụng.
Võ cổ truyền Bình Định là sự hòa quyện cao độ giữa nhiều dòng võ, phái võ khác nhau. Quy tụ anh hùng hào kiệt, võ quan, và võ sư nổi tiếng từ khắp nơi. Qua thời gian, đặc biệt từ thời Tây Sơn, môn võ này đã được gìn giữ và phát triển liên tục. Trở thành biểu tượng võ thuật của dân tộc.
Từ năm 2011 đến nay, nhờ sự quan tâm của các cấp lãnh đạo. Võ cổ truyền Bình Định đã đạt nhiều thành tựu trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo.
Năm 2012, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chính thức công nhận võ cổ truyền Bình Định là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Khẳng định vai trò quan trọng của môn võ này trong di sản võ thuật Việt Nam.
Võ cổ truyền Bình Định bao gồm những dòng võ nào?
Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là kết tinh từ những yếu tố địa lý, lịch sử, và xã hội. Mà còn là kết quả của quá trình giao lưu và hội nhập văn hóa từ nhiều dòng võ khác nhau.
Dòng võ này bao gồm các yếu tố đa dạng như võ lý, võ đạo, võ thuật, võ y, võ nhạc và võ phục.
Chính những đặc trưng và nội dung cơ bản này đã tạo nên tính độc đáo, phong cách riêng biệt. Làm nổi bật võ cổ truyền Bình Định trong nền võ học dân tộc. Góp phần làm giàu thêm di sản văn hóa võ thuật của Việt Nam.
Một số võ đường và các thế võ nổi tiếng của võ cổ truyền Bình Định
Võ đường Phan Thọ
Võ đường Phan Thọ do võ sư Phan Thọ làm chủ môn phái. Ông sinh năm 1925, quê quán thôn 4, xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn
Võ sư Phan Thọ, một huyền thoại trong làng võ cổ truyền Bình Định. Được giới võ thuật biết đến như bậc thầy tinh thông Thập bát ban binh khí. Ông còn được mệnh danh là “người có bộ tay hay nhất Bình Định”. Và là người đã giữ lửa cho tinh hoa võ thuật làng võ An Vinh suốt hơn 200 năm qua.
Bắt đầu học võ từ năm 17 tuổi, lặn lội khắp các miền đất tìm sư phụ. Sự say mê này còn đưa ông đến quyết định nhiều lần thuyết phục vợ bán bò để có tiền học võ.
Phan Thọ học võ từ nhiều võ sư danh tiếng, trong đó có thầy Cai Bảy ở An Vinh và thầy Tàu Sáu ở An Thái. Khi các thầy qua đời, ông tiếp tục theo học thầy Sáu Hà. Rồi mở rộng kiến thức võ thuật qua các thầy khác như Sáu Châu và Sáu Tẩy.
Võ sư Phan Thọ không chỉ thành thạo các môn quyền, roi, kiếm, đao, thương. Mà còn tinh thông cả những binh khí độc đáo như kích, giản, phủ, chùy, và bừa cào, thước, dây xích, xà mâu, chấn thiên cung, độc bút, chia ba.
Sự kết hợp tinh hoa từ các môn phái An Vinh, An Thái và Thuận Truyền trong làng võ cổ truyền Bình Định. Đã tạo nên vốn liếng võ thuật đa dạng của ông. Sở trường của Phan Thọ là quyền, nhưng ông cũng sử dụng thành thạo 18 loại binh khí và xuất sắc trong các môn võ vườn như rựa quéo, đòn xóc. Thể hiện sự đa tài và uyên thâm trong lĩnh vực võ thuật Bình Định.
<< Xem thêm thông tin về võ cổ truyền: Võ cổ truyền có bao nhiêu bài quyền? – Bản Tổng hợp chi tiết
Võ đường Hồ Ngạnh
Võ đường Hồ Ngạnh do võ sư Hồ Sừng làm chủ môn phái. Ông sinh năm 1938, quê quán thôn Hòa Mỹ (từ làng võ Thuận Truyền tách ra) xã Bình Thuận, huyện Tây Sơn.
Từ thời cố lão sư danh tiếng Hồ Ngạnh (tên thật là Hồ Nhu) cho đến thế hệ võ sư Hồ Sừng và lớp con cháu ngày nay. Võ đường họ Hồ tại Thuận Truyền đã trải qua 5 thế hệ gìn giữ và phát huy tinh hoa võ thuật của tổ tiên.
Đây là một trong những võ đường có truyền thống lâu đời. Đóng góp quan trọng cho sự phát triển của võ cổ truyền Bình Định và cả võ cổ truyền Việt Nam. Nhắc đến những làng võ cổ truyền nổi tiếng của Bình Định. Không thể thiếu Thuận Truyền với câu nói vang danh: “Roi Thuận Truyền – Quyền An Thái”. Và khi nói đến làng võ Thuận Truyền, cái tên huyền thoại Hồ Ngạnh luôn được nhắc đến với lòng tôn kính.
Mặc dù không rõ ai là người sáng lập nên roi Thuận Truyền. Nhưng tên tuổi của võ sư Hồ Ngạnh đã gắn liền với tuyệt kỹ đường roi vô song. Theo giới võ lâm, đường roi của Hồ Ngạnh không chỉ mang tính kỹ thuật cao. Mà còn là biểu tượng cho tinh hoa của võ cổ truyền Bình Định. Tạo nên dấu ấn sâu đậm trong lòng những người yêu mến võ thuật truyền thống.
Võ đường Lê Xuân Cảnh
Võ đường Lê Xuân Cảnh do võ sư Lê Xuân Cảnh làm chủ môn phái. Ông sinh năm 1938, quê quán thôn Cẩm Văn, xã Nhơn Hưng, thị xã An Nhơn.
Lê Xuân Cảnh bắt đầu học võ từ năm 15 tuổi, với người thầy đầu tiên là cố lão sư Lý Tường. Sau hơn một năm theo học tại nhà họ Lý. Ông quyết định lên đường, rong ruổi khắp nơi để tầm sư học đạo và nâng cao võ nghệ.
Ông đã tìm đến nhiều võ sư nổi tiếng. Trong đó có thầy Phạm Thế Giáo ở An Nhơn và thầy Bửu Thắng ở Tuy Phước. Sau nhiều năm miệt mài học hỏi. Lê Xuân Cảnh trở về quê nhà Bình Định và mở võ đường vào sau năm 1975.
Mặc dù ông có tài năng xuất chúng, nhưng với tính cách khiêm nhường và trầm lắng. Lê Xuân Cảnh ít tham gia thi đấu hay so tài với các võ sư, võ sĩ khác. Thay vào đó, ông dành thời gian truyền dạy cho môn sinh những tinh hoa võ học mà ông đã lĩnh hội trong suốt 15 năm.
Ông đặc biệt nổi tiếng với các tuyệt chiêu như Song đao, Song phủ, Độc kiếm, Song kích. Và nhất là sở trường về roi với các bài roi Thái Sơn, Trực chỉ, Bát quái. Những chiêu thức đặc trưng của võ cổ truyền Bình Định.
Nhờ những nỗ lực gìn giữ và truyền bá tinh hoa võ học. Lê Xuân Cảnh đã góp phần lớn vào việc phát triển võ cổ truyền Bình Định. Truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ tiếp tục bảo tồn di sản quý báu này.
Võ đường Phi Long Vịnh
Võ đường Phi Long Vịnh do võ sư Phi Long Vịnh (Trương Văn Vịnh) làm chủ môn phái. Ông sinh năm 1935, quê quán thôn Kỳ Sơn, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước.
Phi Long Vịnh bắt đầu học võ từ khi lên 9 tuổi, được truyền dạy từ ông nội.
Sau đó là người cha Trương Cẩn và bác ruột Trương Ninh. Sau này, ông còn thọ giáo với các võ sư danh tiếng. Như thầy Trương Hoàng (Ba Chăm) và thầy Trương Xuân Ba (Sáu Hòa).
Đến năm 18 tuổi, Phi Long Vịnh đã bắt đầu bước lên võ đài với những trận so tài võ nghệ vang danh khắp cả nước. Trong suốt thời trai trẻ, ông gắn liền với những trận đấu đầy cam go.
Một trong những bài quyền nổi tiếng nhất mà Phi Long Vịnh tinh thông là “Ngọc Trản”. Một tác phẩm tiêu biểu của võ cổ truyền Bình Định. Trải qua thời gian, bài quyền này vẫn giữ được sức hút như một “chén ngọc” quý giá của võ học.
Để thành thạo bài quyền này võ sinh phải trải qua quá trình khổ luyện không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần. Tạo ra sự hòa hợp giữa thân và tâm, giống như viên ngọc thuần khiết. Bí quyết của “Ngọc Trản” nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa âm và dương, giữa cương và nhu.
Bài quyền Ngọc Trản, một biểu tượng của võ cổ truyền Bình Định. Đã được truyền dạy và lan tỏa rộng rãi không chỉ trong tỉnh mà còn trên toàn quốc.
Những động tác trong bài quyền này mang tính công phu. Với kỹ thuật tấn công toàn diện, né tránh linh hoạt và phản đòn sắc bén. Khi di chuyển, nó thể hiện sự nhẹ nhàng, uyển chuyển. Còn khi xuất đòn lại mạnh mẽ, nhanh chóng, thể hiện rõ nét tinh hoa của võ cổ truyền Bình Định.
Võ đường Long Phước Tự
Đây là võ đường do võ sư Thích Hạnh Hòa làm chủ môn phái. Ông sinh năm 1954, là Thượng tọa trụ trì chùa Long Phước. Tại thôn Tân Thuận, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước.
Võ sư Thích Hạnh Hòa khẳng định rằng võ cổ truyền Bình Định sở hữu đa dạng và phong phú. Với tâm huyết và kiến thức sâu rộng. Thượng tọa Thích Hạnh Hòa đã truyền dạy cho rất nhiều thế hệ võ sinh. Góp phần làm phong phú thêm di sản võ học nơi đây.
Phái võ chùa Long Phước được biết đến như một trong những võ đường nổi bật. Sở hữu nhiều bí quyết độc đáo. Những bài võ tiêu biểu bao gồm các bài roi như Xích Kiếm Ô Long Tiên, Hoa Tiên, Tây Quy Kinh Môn Tiên và Lăng Tiên.
Bên cạnh đó, các bài thương như Lang Kinh Kim Thương, Thiết Định Kim Thương, Hồng Môn Thương. Cũng là những minh chứng cho sự đa dạng của võ cổ truyền Bình Định. Đặc biệt, bộ bài kiếm tiêu biểu như Sa Vẫn Kiếm Pháp, Đăng Vân Sát Kiếm. Không chỉ thể hiện kỹ thuật tinh xảo mà còn mang đậm bản sắc văn hóa của quê hương.
Với những truyền thuyết và giá trị văn hóa sâu sắc. Võ cổ truyền Bình Định qua sự bảo tồn tại chùa Long Phước. Không chỉ là một nghệ thuật mà còn là một di sản quý báu của dân tộc.
Hy vọng bài viết đã giúp các bạn có thêm những kiến thức liên quan về võ cổ truyền Bình Định. Nếu như các bạn muốn cập nhật thêm thật nhiều kiến thức tương tự. Hãy trung cập ngay vào website Tinh Hoa Võ Thuật nhé.
