Vịnh Xuân Quyền là một môn võ thuật có nguồn gốc từ Trung Quốc và đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử võ thuật Việt Nam. Với các đòn đá và các kỹ thuật đặc trưng, Vịnh Xuân Quyền đã thu hút sự quan tâm và tôn vinh của rất nhiều võ sĩ trên khắp thế giới. Trên thực tế, lịch sử Vịnh Xuân Quyền là một chủ đề thú vị và đáng khám phá.
Mục lục
Lịch Sử Vịnh Xuân Quyền
Vịnh Xuân Quyền đã tồn tại trong suốt hàng thế kỷ. Tuy nhiên, việc truy tìm lịch sử và nguồn gốc chính xác của môn phái này vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Hầu hết thông tin về lịch sử của Vịnh Xuân Quyền đều được truyền miệng qua các đời truyền nhân, dẫn đến sự khác biệt giữa thực tế và những giai thoại huyền thoại.
Tuy vậy, các giả thuyết phổ biến về thời gian ra đời của Vịnh Xuân Quyền là trong khoảng thời gian phong trào phản Thanh phục Minh ở Hoa lục, cách đây khoảng 200 năm. Cụ thể hơn, theo Sổ tay Võ thuật của Vương Thái, Vịnh Xuân Quyền ra đời vào năm Gia Khánh, thời đại Thanh (1810), thuộc Nam Phái Thiếu Lâm.
Nguồn Gốc Tên Gọi Vịnh Xuân Quyền
Một trong những thuyết phổ biến nhất là danh xưng môn phái bắt nguồn từ tên của vị tổ sư là Nghiêm Vịnh Xuân, con gái của Nghiêm Nhị, người học trò của Ngũ Mai lão sư thái. Nghiêm Vịnh Xuân đã truyền những kỹ thuật võ thuật đặc biệt của mình cho chồng là Lương Bác Trù. Sau đó, Lương Bác Trù phát triển môn võ và đặt tên theo tên vợ là Vịnh Xuân Quyền.
Một số học thuyết khác về tên gọi môn phái Vịnh Xuân Quyền liên quan đến phong trào khởi nghĩa khôi phục Minh triều. Theo đó, chữ “Xuân” trong Vịnh Xuân được hiểu bao gồm 3 chữ “Đại” (大), “Thiên” (天) và “Nhật” (日) (tượng trưng cho ánh sáng tràn ngập bầu trời), ngầm ý chỉ nhà Minh (明). Trong khi đó, chữ “Vĩnh” (永) có ý nghĩa “mãi mãi” hoặc chữ “Vịnh” (詠) có ý nghĩa “ca ngợi”. Những ý nghĩa này nhấn mạnh vai trò quan trọng của môn phái Vịnh Xuân Quyền trong việc bảo vệ và ca tụng đất nước.
Một thuyết khác cho rằng môn phái Vịnh Xuân Quyền có nguồn gốc từ một cao tăng tên Chí Thiện, thuộc chùa Thiếu Lâm. Sau khi chùa bị nhà Thanh tàn phá, ông đã trốn xuống phía nam và ẩn náu trong đoàn Hồng thuyền. Ông đã phát triển một hệ thống kỹ thuật chiến đấu cận chiến đặc biệt, tập trung vào tốc độ, xung lực và sử dụng lực đối kháng. Hệ thống kỹ thuật mới này được ông đặt tên là Vịnh Xuân, theo tên tòa Vĩnh Xuân điện trong chùa Thiếu Lâm.
Cũng có một thuyết cho rằng Vịnh Xuân Quyền có nguồn gốc từ một người biểu diễn kịch và võ thuật giỏi dưới triều đại của Hoàng Đế Ung Chính (1723-1736) tên là Trương Ngũ, tự là Than Thủ Ngũ ở Hồ Nam. Trương Ngũ đã truyền lại môn võ này cho Phật Sơn, và sau đó được truyền từ Hoàng Hoa Bảo, Lương Nhị Để và Đại Hoa Diện Cẩm (A Cẩm).
Nguyên Tắc và Kỹ Thuật Của Vịnh Xuân Quyền
Vịnh Xuân Quyền được xây dựng dựa trên những nguyên tắc cơ bản và những kỹ thuật đặc trưng. Các động tác trong Vịnh Xuân Quyền được thực hiện với sự linh hoạt và chính xác cao, tạo nên sức mạnh và tốc độ đáng kinh ngạc.
- Các nguyên tắc cơ bản trong Vịnh Xuân Quyền:
- Động tác uyển chuyển: Vịnh Xuân Quyền thể hiện sự mềm dẻo và uyển chuyển trong từng động tác, tạo nên một sự đối kháng linh hoạt.
- Sức mạnh nội: Vịnh Xuân Quyền tập trung vào việc phát triển sức mạnh nội, sử dụng những đòn đánh từ bên trong để tạo ra hiệu ứng bất ngờ đối với đối thủ.
- Sự điềm tĩnh và kiên nhẫn: Vịnh Xuân Quyền đề cao tinh thần điềm tĩnh và kiên nhẫn, giúp võ sĩ kiểm soát tâm trạng và tư duy trong quá trình đấu.
- Các kỹ thuật đặc trưng trong Vịnh Xuân Quyền:
- Đá chân cao: Vịnh Xuân Quyền có những đòn đá chân cao như đá đầu, đá thẳng và đá xoay, tạo nên sự ấn tượng và hiệu quả trong chiến đấu.
- Đấm: Với những đòn đấm như đấm chính diện, đấm bên, và đấm cắt, Vịnh Xuân Quyền cho phép võ sĩ tấn công mạnh mẽ và chính xác.
- Kỹ thuật trên mặt đất: Vịnh Xuân Quyền cũng có những kỹ thuật trên mặt đất như phản đòn, kẹp cổ và đòn khóa, giúp võ sĩ kiểm soát và hạ gục đối thủ.
Lịch Sử Vịnh Xuân Quyền và Văn Hóa Võ Thuật tại Việt Nam
Vĩnh Xuân Quyền đã vào Việt Nam chủ yếu nhờ công của tôn sư Nguyễn Tế Công – người được đa số võ sư Vĩnh Xuân hiện nay coi là sư tổ của Vĩnh Xuân Việt Nam.
Tôn sư Tế Công – người đem môn võ Vịnh Xuân đến với Việt Nam
Từ năm 1939 đến 1954, Sư tổ chủ yếu dạy ở phía Bắc với các học trò (thế hệ thứ hai) sau này được nhiều người biết tên như các cố võ sư Việt Hương, Trần Văn Phùng, Ngô Sỹ Quý, Vũ Bá Quý, Trần Thúc Tiển, Ngô Phượng Tường, Hồ Hải Long v.v.
Sau năm 1954, sư tổ đã chuyển vào phía Nam, tiếp tục dạy các học trò như các cố võ sư Nguyễn Bá Khả, Lục Viễn Khai, Đỗ Bá Vinh, Ngô Phượng Tường, Trần Văn Từ, Huỳnh Ngọc Ẩn (đệ tử của Hồ Hải Long) v.v. cho đến khi mất vào năm 1959.
Trong thế hệ thứ ba của Vĩnh Xuân Việt Nam, cũng đã có nhiều võ sư mở võ đường, được công chúng biết đến, đặc biệt ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và ở một số nước khác như Canada, Pháp và Ukraina. Ngoài ra, còn nhiều võ sư không mở võ đường chính thức, nhưng vẫn âm thầm truyền dạy và phát triển các công phu của môn phái.
Ngoài những nhánh chính của tôn sư Nguyễn Tế Công, còn có một số ít chi nhánh khác của Vịnh Xuân vẫn được truyền dạy chủ yếu trong cộng đồng người Hoa ở quận 5 (Sài Gòn, Chợ Lớn) và rải rác ở các tỉnh Nam Bộ (Vũng Tàu, Biên Hòa, Lái Thiêu, Cần Thơ…) Những chi nhánh này cũng do những người Hoa di cư truyền dạy (cùng thời và sau tôn sư Nguyễn Tế Công), mang tính chất tâm truyền (1-2 người) với mục đích bảo tồn tinh hoa, nên ít được biết đến. Những chi nhánh này mang nét đặc trưng của Vịnh Xuân truyền thống với 4 bài quyền, 2 bài binh khí.
Hiện nay, môn Vĩnh Xuân Quyền Việt Nam đã phát triển thành nhiều chi nhánh ở khắp các miền đất nước và mở rộng ra cả ngoài Việt Nam. Nhiều võ đường và câu lạc bộ Vĩnh Xuân Quyền đã được thành lập để trao đổi, học tập và phát triển môn phái.
Hệ thống quyền thuật tại Việt Nam
Hệ thống quyền thuật của Vĩnh Xuân tại các võ đường Việt Nam khác nhau cũng có những sự khác nhau, đôi khi khá lớn.
Ở phía Bắc, 8 bài quyền thường được nhắc tới lần lượt gồm Thủ đầu quyền, Khí công quyền, Ngũ hình quyền tổng hợp, Hổ quyền, Báo quyền, Long quyền, Xà quyền, Hạc quyền. Ngoài ra còn có bài 108 (còn gọi là “Nhất linh bát thức”, “Thung quyền”) đánh đơn, niêm, ly và đánh trên mộc nhân thung. Các bài binh khí như song đao (còn được gọi là dao quai), tề mi côn, liễu diệp kiếm.
Ở phía Nam còn có các bài như Hạc hình thủ bộ, Tiểu mai hoa, Đại mai hoa, Bát thủ pháp, Bát cước pháp, v.v. Các tên gọi cũng có đôi chút khác biệt như: Tiểu luyện đầu, Tiểu niệm đầu, Thái âm khí công, Mộc nhân thủ đối luyện, v.v.
Hiện tại, các võ sư Vĩnh Xuân vẫn chưa thống nhất về hệ thống quyền thuật đặc trưng. Tuy nhiên, có thể khái quát một số kỹ thuật tập luyện khá đặc sắc của Vĩnh Xuân Quyền như niêm thủ, đoản kiều phát lực, mộc nhân pháp, xước mã (đạp bộ), tấn… Các yếu quyết luyện tập thường được nhắc tới là Tam tinh, Thất đạo, Lục hợp, Bát môn v.v. Ngoài ra, có thể thấy những sự khác biệt này còn do các võ sư tự nghiên cứu, phát triển và bổ sung.
Trong thời đại hiện đại, Vịnh Xuân Quyền vẫn tiếp tục phát triển và thu hút sự quan tâm của nhiều người. Với những giải đấu và sự lan truyền qua các trang mạng xã hội, Vịnh Xuân Quyền đã thu hút sự quan tâm của giới trẻ và trở thành một môn võ thuật phổ biến.
>>> Xem thêm: Vịnh Xuân Quyền có thực chiến không?
Các Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Vịnh Xuân Quyền có khó học không?
- Vịnh Xuân Quyền có những kỹ thuật phức tạp, nhưng với sự cố gắng và kiên nhẫn, bất kỳ ai cũng có thể học được.
Có độ tuổi giới hạn để học Vịnh Xuân Quyền không?
- Vịnh Xuân Quyền phù hợp cho mọi độ tuổi, từ trẻ em đến người lớn.
Tại sao nên học Vịnh Xuân Quyền?
- Học Vịnh Xuân Quyền không chỉ giúp rèn luyện sức khỏe và kỹ năng chiến đấu, mà còn giúp rèn ý chí và kiên nhẫn.
Cần chuẩn bị gì trước khi bắt đầu học Vịnh Xuân Quyền?
- Chuẩn bị một bộ đồ tập và sự kiên nhẫn là những điều cần thiết để bắt đầu học Vịnh Xuân Quyền.
Vịnh Xuân Quyền có phải là môn võ thuật truyền thống của Việt Nam không?
- Vịnh Xuân Quyền có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng nó đã được mang vào Việt Nam và trở thành một phần quan trọng của võ thuật Việt Nam.
Theo dõi ngay Tinh Hoa Võ Thuật để không bỏ lỡ những sự thật thú vị xung quanh thế giới võ thuật đặc sắc nhé!
***Nguồn
1. https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Xu%C3%A2n_quy%E1%BB%81n
2. https://vov.vn/the-thao/lich-su-vinh-xuan-quyen-huyen-thoai-va-su-that-488609.vov
3. https://danviet.vn/luoc-su-vinh-xuan-quyen-tai-viet-nam-1076245.htm
4. https://danviet.vn/su-ra-doi-cua-vo-phai-vinh-xuan-quyen-ki-1-nguon-goc-thieu-lam-20201125054813521.htm
5. https://upyarkilt.com/nguon-goc-vinh-xuan-quyen-do-ai-sang-lap/